2020-11-23
Decyzją z dn. 18.11.2020 r. prof. Małgorzata Dajnowicz podlaska konserwator zabytków wpisała do rejestru zabytków województwa podlaskiego neon "Albatros" z Augustowa. To pierwszy tego typu obiekt w regionie objęty najwyższą ochroną konserwatorską
Neon "Albatros" powstał na początku lat 60. XX wieku. Stanowił reklamę świetlną restauracji "Albatros" w Augustowie, otwartej w 1962 roku.
Neon znajduje się na południowo-wschodniej elewacji budynku przy ul. Mostowej 3 w Augustowie. Ma formę stylizowanego napisu "Albatros", będącego jednocześnie nazwą funkcjonującej tam restauracji. "Neon ma formę przestrzennego, metalowego napisu malowanego od frontu na biało, z kolei po bokach - na kolor srebrny. Czcionka wyrazu jest stylizowana zamaszyście nakreśloną pierwszą literą "A", płynnie łączącą się z kolejnymi literami szyldu." - prof. Małgorzata Dajnowicz, podlaska konserwator zabytków. Zastosowane w neonie rurki wykonane są z przezroczystego szkła oraz wypełnione gazem szlachetnym - neonem, któremu zawdzięcza swoją czerwoną barwę po rozświetleniu.
"Neon zachowany jest w dobrym stanie. Dzięki bieżącym przeglądom serwisowym oraz koniecznym naprawom, cały czas działa." - prof. Małgorzata Dajnowicz. Podczas jednego z remontów (po 2002 roku) nieznacznie został zmieniony kształt litery "T", poprzez "skrócenie" poprzeczki. W pierwotnej wersji wydłużona poprzeczka kończyła się dużo dalej niż sam napis "Albatros".
Neon wyróżnia się przede wszystkim formą plastyczną, zakomponowaniem oraz wykorzystaniem fantazyjnego kroju czcionki. Może stanowić uzupełnienie badań na temat historii i rozwoju reklamy. "Zabytkowy szyld jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów Augustowa. Dlatego, mimo nieznacznych modyfikacji, wciąż posiada walory artystyczne, a jego zachowanie leży w interesie społecznym." - prof. Małgorzata Dajnowicz.
Czasy rozkwitu reklam neonowych przypadały na lata 60. i 70. XX wieku. Wówczas w przestrzeniach miejskich powstawało wiele realizacji stanowiących reklamy świetlne. Obecnie, wraz z wprowadzeniem nowych technologii oraz rozwojem technik reklamowych, neony wypełnione gazami szlachetnymi są wypierane z przestrzeni miejskich, a ich miejsce zajmują nowoczesne reklamy.
Do Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wniosek o wpisanie neonu do rejestru zabytków złożyła Augustowska Spółdzielnia Spożywców "Społem" w Augustowie.
Tekst i fotografia: Paulina Borodziuk Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku
